नेपालको संविधान जारी भएको नौ वर्ष पुरा भएको छ । संविधान कार्यान्वयन जाँदा असन्तुष्टिका स्वर पनि बढ्दै गएका छन् । संविधान जारी गर्दा असन्तुष्ट दलहरु समेत संविधानलाई स्वीकारेर तीनै तहका सरकार सञ्चालन गर्ने ठाउँमा पुगेका छन् तर विरोध पनि गरेकै छन । असन्तुष्ट पक्ष सबै सरकारमा सहभागी भएका छन । प्रदेश सरकारको नेतृत्व गर्ने र सहभागी भएका छन ।संविधानले दिएको अधिकार प्रदेशलाई नदिदा विरोध गर्ने ठाउँ दिएको छ। संबिधानमा अपुरा कुरा थप्नु पर्ने माग कायमै छ । संबिधान आफैमा पूर्ण नहुने हुदा समय क्रममा संशोधन हुदै जाने दस्ताबेज हो । संबिधान संशोधनको मुद्दा उठाएर काङ्ग्रेस र नेकपा एमाले सरकारमा छन।दुई ठूला दल मिलेर सरकार बनाउनु संविधान संशोधनका लागि हो भन्ने भाष्य निर्माण गर्न खोजिदै छ।जनताले पाएका अधिकार खोस्न संविधान संशोधन गर्न खोजिएको हो भन्ने विपक्षीको प्रचार छ। संविधानले व्यवस्था गरेको मौलिक हक सम्वन्धी कानुन वनीसकेको छ । संविधान कार्यान्वयनमा आउन मौलिक हक सम्वन्धी कानुन अनिवार्य थियो । संघीय संरचना अनुसार स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकार कार्यान्वयनमा आईसकेको छ । संविधानको स्वागतमा देशभरी कार्यक्रम भईरहेका छन। संविधान दिवस जनस्तरबाट मनाउनुपर्छ भनेर सरकारले असोज ३ गते काठमाडौंमा राष्ट्रिय झण्डासंगै कन्सर्ट कार्यक्रम राखेको छ।संविधानसभाबाट संविधान जारी गर्न नेतृत्व गरेका काङ्ग्रेस , एमाले संविधानप्रति जनविश्वास बढाउने कामको अगुवाइ गरेको छ। संबिधान दिवश मनाउन सातै प्रदेशमा मुख्यमन्त्रीको संयोजकत्वमा समिति गठन भएको छ। संविधान दिवस सरकारले मनाउन लाग्दा केही दलले संविधान मानेर संसद, सरकारमा पनि बस्ने र बिरोध पनि गर्छु भन्ने परस्पर बिरोधी कुरा गरेका छन । संशोधन नभएसम्म विरोध गर्ने भनि राजनीतिक खपतका लागि कर्मकाण्डी व्यवहार मात्र हो।संविधाको कार्यान्वयन गर्न प्रहरी ऐन , निजामती कर्मचारी ऐन , शिक्षा ऐन बन्नुपर्छ ।काठमाडौं खाल्डो बाहेक देशका अन्य भागका जनतालाई नदेख्ने प्रबृत्ति संघीयता विरोधी हो। अधिकार छोड्न नचाहने प्रबृत्तिले गर्दा संविधान विरोधमा आवाज उठेका हुन।जनताले सेवा प्रवाहमा सुधार चाहेका छन। काम गरेर खान पाउने अवस्था बनोस् भन्ने चाहना हो। हरेक क्षेत्रमा मौलाएको विकृति , विसंगति र ठगी रोकियो भने सरकार पनि छ भन्ने अनुभूति जनताले गर्न पाउनेछन् । राजनीतिक स्थायित्व नभएपछि देशलाई प्रयोगशाला बनाउन चाहनेले संविधानलाई दोष दिएर वातावरण खल्बल्याउन खोजेका छन। संविधान पुरै कार्यान्वयनमा आउन नपाउँदै खारेजीको माग गर्नु र सुधारका लागि संशोधन गरौँ भन्दा विरोधमा उत्रने प्रबृत्ति घातक छ।संविधान जिवन्त दस्तावेज भएको हुँदा त्यसमा संशोधन हुँदै जान सक्छ । नेपाली जनताले चुनेका प्रतिनिधिले बनाएको संविधान मनाउन विभिन्न कार्यक्रम गरिएको छ । नेपाली जनताको दिगो शान्ति र राजनीतिक स्थिरताको चाहनालाई संविधानले केही हदसम्म पुरा गरेको छ । संविधान घोषणा भएको दिनलाई सरकारले सार्वजनिक विदा दिने निर्णय पहिल्यै गरेको हो । संविधानले संघीय लोकतान्त्रिक, गणतन्त्रलाई संस्थागत गरेको छ । सार्वभौमसत्ता राज्य शक्तिको श्रोत जनता नै हुन् भन्ने संविधानले स्थापित भएको छ । समानुपातिक, समावेसी प्रतिनिधित्वलाई संविधानले अंगीकार गरेको छ । देश धर्मनिरुपेक्ष भएको छ । विभिन्न जातीय समुदायको संसदमा प्रतिनिधित्व छ । महिला सहभागिता लाई उत्कृष्ट नै मान्नुपर्छ । प्रतिनिधिसभामा र प्रदेश सभामा एक तिहाइ महिलाको प्रतिनिधित्व भइसकेको छ। प्रत्यक्षमा पनि एक तिहाइ महिलालाई उमेदवार बनाउन र निर्वाचित हुने अवस्था ठूला दलले गर्नुपर्छ । स्थानीय तहमा करिब ४० प्रतिशत प्रतिनिधित्व छ। संविधानका धेरै पक्ष आधुनिक लोकतान्त्रिक मुलुकले अपनाउने अधिकार समावेश छन् । समाजवाद उन्मुख संविधानले नै मौलिक हकहरुको व्यवस्था गरेको छ, र ति कानुन समेत वनिसकेका छन् । नेपालमा वनेका ७ वटा संविधान मध्ये ६ वटा संविधान जनताले आफै बनाएका थिएनन् । केहि विज्ञले तयार पारेर राजा महाराजले जारी गरेका थिए । संविधानसभाले जारी गरेको संविधान अरु संविधानभन्दा धेरै फरक छ । यसमा जनताको व्यापक सहभागिता छ । संविधान सभाका लागि हजारौ नेपाली जनताले आफ्नो जीवन उत्सर्ग गरेका छन् । वषौदेखिको आन्दोलन, संघर्ष, तपस्याको फल संविधान सभाबाट संविधान घोषणा हो । विश्वका अन्य मुलुक जस्तै लोकतान्त्रिक सहभागिता मुलक संविधान बनेको छ । विश्वका धेरै मुलुकले नेपालको संविधानलाई स्वागत गरेका छन् । छिमेकी मुलुक भारतले पनि व्यवहारबाट स्वागत गरेको छ । संविधान गतिशील दस्तावेज हो । यसलाई पारिमार्जन गर्न सकिन्छ । यो संविधानले ग्यारेन्टी गरेको छ । अव देशलाई समृद्धिको दिशामा अघि बढाउन, संविधान कार्यान्वयन गने पात्रहरुको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ । राजनीतिक नेतृत्वमा लोकतान्त्रिक आचरण र राज्यसंयन्त्र त्यही अनुसार चल्न सक्नुपर्दछ । लोकतान्त्रिक चरित्र अनुसार चल्न सकेमा संविधानको बिरोधमा लाग्नेहरुलाई कम्जोर बनाउन सकिन्छ । अहिले पनि सत्ताको आडमा संविधान कुल्चने, कानुनको पालना नगर्ने र अराजकता निम्त्याउन खोजिएको छ। यस्तै शैलीले गर्दा चुनौति थपिएका छन् ।संविधानमा समाजवाद उन्मुख राज्य लेखिएको छ।तर व्यवहार त्यस अनुरूप छैन । जनताले खोजेको आर्थिक विकास र समृद्धीको बाटोमा जानको लागि गलत चिन्तन र संस्कार वोकेका विरुद्ध जनतालाई परिचालित गर्नुपर्ने खाचो छ । नेपालमा राजनैतिक स्थिरता कायम गर्दै जनताको आर्थिक विकास र सम्वृद्धिको बाटोमा लाग्नु संविधानको मुल मर्म हो । सधै अरुको खेलौना बन्ने काम छोडेर जनताको चाहनाको पुरा गर्ने तर्फ लाग्नु संविधानको पालना र कार्यान्वयन हो ।सबैलाई संविधान पालना गर्ने र लोकतान्त्रिक आचरण देखाउन सकेमा संविधान कार्यान्वयन हुनेछ । संविधान दिवसको अवसरमा सम्पूर्ण नेपाली जनतमा शुभकामना ।